Pomóż w opracowaniu witryny, udostępniając artykuł znajomym!
MAC pierwiastków chemicznych w glebie to maksymalne dopuszczalne stężenie, które nie powoduje negatywnego wpływu na organizm ludzki. Identyfikacja tych parametrów nie jest łatwa, ponieważ opierają się one nie tylko na charakterze chemicznym czy ocenie toksyczności, ale także na podstawowych właściwościach samej gleby. Gleby różnią się składem i strukturą, dlatego parametry MPC zależą od całego szeregu czynników.
Co to jest i jak się to mierzy?
Za maksymalne dopuszczalne stężenie zanieczyszczeń uważa się poziom ich zawartości w glebie, poniżej którego pierwiastki te nie stanowią zagrożenia dla ludzi, zwierząt i całego ekosystemu.Ten wskaźnik jest bardzo ważny, ponieważ gleba nie zawsze jest w stanie samodzielnie poradzić sobie z zanieczyszczeniami stworzonymi przez człowieka.
Wartość MPC jest ustalana doświadczalnie dla każdego pierwiastka chemicznego. Jest podawany w miligramach na 1 kilogram suchego lądu i ujednolicony dla wszystkich rodzajów gleb i terytoriów.
Poza tym liczy się jeszcze jeden parametr - UEC. Termin ten oznacza „w przybliżeniu dopuszczalne stężenia”. Są instalowane z uwzględnieniem różnych rodzajów gleby. W oficjalnych dokumentach poziom MPC lub AEC jest kilkakrotnie wyższy niż faktycznie niebezpieczny.
Określone wartości MPC są ustalone w GOST. Są one również ujęte w przepisach sanitarno-higienicznych. Takie wskaźniki mają ogromne znaczenie dla prawidłowej oceny stanu środowiska.
Podczas określania MPC ważne jest, aby wziąć pod uwagę wiele cech:
- Szkodliwe substancje dostają się do organizmu pośrednio. Mogą być pobierane przez rośliny lub przedostawać się do powietrza lub wody. Istnieje również wpływ na zdrowie publiczne. Jednocześnie szkodliwe substancje powodują pogorszenie stanu gleby i wpływają na biocenozę. Dlatego MPC jest przede wszystkim nastawiony na substancje, które są w stanie opuścić ziemię.
- Maksymalnym zagrożeniem nie jest zawartość szkodliwej substancji, ale jej mobilna forma. Jednak w praktyce ustalenie tego wskaźnika jest dość trudne. Dlatego podczas pomiarów zwykle określa się parametry brutto.
- Zawartość substancji niebezpiecznych różni się znacznie w zależności od rodzaju gleby. Istnieją również różnice w zdolności gruntów do samooczyszczania. Ponadto skład i właściwości gleby zależą od zastosowania opatrunków.
- Gleba jest zdolna do gromadzenia niebezpiecznych substancji przez długi czas, zanim będzie widoczny negatywny efekt. Dlatego pojedyncze pomiary są nieliczne. Aby uzyskać prawdziwy obraz, wymagane są długoterminowe badania.
MAC różnych chemikaliów w glebie
Głównym dokumentem regulującym MPC dla gleby jest GN 2.1.7.2041-06. Teraz normy sanitarne podają wartości dla 49 substancji – głównie metali ciężkich.
Ruchoma forma jest podana dla 8 elementów należących do klas zagrożenia 1 i 2. Istnieją następujące parametry MPC dla 1 kilograma gleby:
- kob alt - 5 miligramów;
- mangan - 60-700 miligramów w zależności od rodzaju gleby i pH;
- miedź - 3 miligramy;
- nikiel - 4 miligramy;
- ołów - 6 miligramów;
- fluor - 2,8 miligrama;
- cynk - 23 miligramy;
- chrom trójwartościowy - 6 miligramów.
Dla innych pierwiastków nieorganicznych podane są wartości brutto MPC. Dla 1 kilograma gleby ustawia się następujące parametry:
- arsen - 2 miligramy;
- antymon - 4,5 miligrama;
- rtęć - 2,1 miligrama;
- siarka - 160 miligramów;
- wanad - 150 miligramów;
- kwas siarkowy - 160 miligramów;
- chrom sześciowartościowy - 0,05 miligrama.
Parametry specyficzne dla gleby są przeznaczone tylko dla manganu. Dla kolejnych 6 substancji istnieją normy dla różnych rodzajów gleb. Zostały one przedstawione w formie DEC w dokumencie GN 2.1.7.2511-09. Takie wskaźniki są dostępne dla ołowiu, miedzi, niklu, cynku, arsenu, kadmu.
Opinia eksperta
Jeśli nie jest możliwe stworzenie znormalizowanego dokumentu, obowiązują przepisy branżowe i regionalne. Można tam wskazać dopuszczalne stężenia różnych substancji - np. żelaza, potasu, fosforu, cezu, strontu. Mogą istnieć również przepisy dotyczące fenoli, chlorków, cyjanku, formaldehydu, węglowodorów i innych substancji. Duże znaczenie ma ocena wymiennych kationów i anionów.Ważną kwestią jest opracowanie MPC dla nawozów i chemikaliów, które mogą wyrządzić glebie ogromne szkody. W normie GN 2.1.7.2041-06 ustala się następujące wartości:
- Przy stosowaniu złożonych nawozów granulowanych poziom azotanów w glebie nie powinien przekraczać 76,8 miligrama na 1 kilogram.
- W płynnych nawozach wieloskładnikowych zawartość fosforanów ruchomych nie powinna przekraczać 27,2 miligrama na 1 kilogram.
Jak ocenić zanieczyszczenie gleby
Standardowy pakiet badań obejmuje:
- oznaczenie poziomu metali ciężkich - w sumie trzeba oznaczyć zawartość brutto przynajmniej 7 szkodliwych składników;
- ocena zawartości oleju w strukturze gleby.
W razie potrzeby można przeprowadzić rozszerzoną analizę. W takim przypadku zaleca się uwzględnienie charakterystyki źródła zanieczyszczenia. Czasami dopuszczalna jest ocena tylko jednej substancji. Jest to wymagane w przypadku awarii lub uwolnienia określonego elementu.
Pobieranie próbek gleby jest zalecane zgodnie z ustalonymi normami. Są one określone przez normy państwowe. W celu oceny zawartości metali ciężkich zaleca się badanie gleby w odstępach co najmniej 3-letnich.Jednocześnie wymagane jest zabranie go z głębokości 0-5 i 5-20 centymetrów. Do oceny zawartości pierwiastków łatwo migrujących wpływa się na całą głębokość profilu glebowego.
Podczas pobierania próbek gleby należy wziąć pod uwagę rodzaj gruntu:
- W przypadku gruntów rolnych próbki pobierane są co 0,5-20 hektarów.
- Podczas badania działki przydomowej warto wykonać 10 prób z różnych części terytorium.
- Obiekty przemysłowe są zobowiązane do wykonywania pomiarów na obszarze równym trzykrotnej wielkości strefy sanitarnej wzdłuż kierunku przepływu powietrza.
MAC dla elementów niebezpiecznych są ważne dla oceny stanu środowiska. Aby uzyskać wiarygodne wartości, zaleca się wykonanie badań zgodnie z zasadami.