Do wzrostu i rozwoju roślin niezbędna jest dobra gleba, aby dawały obfite plony. Jest podporą dla korzeni, źródłem pożywienia i wody. Złożone substancje organiczne są w nim przekształcane w proste substancje mineralne, które są wchłaniane przez rośliny. Zastanów się, co jest w składzie gleby, z jakich warstw się składa, jak powstaje. Po co nam mikroorganizmy glebowe.
Z czego składa się gleba
Zawiera kilka składników: naturę organiczną i mineralną, wilgoć i powietrze.
Baza mineralna
Uważany za jedną z głównych cech gleby.To jego stała część, reprezentowana przez minerały, powstała w wyniku procesów wietrzenia skał i ich przekształceń. Pokrywa glebowa ukształtowała się pod wpływem czynników fizycznych i chemicznych oraz mikroorganizmów. Głównym składnikiem mineralnej części gleby są związki krzemowo-tlenowe, na przykład tlenek krzemu. Żelazo i glin występują w dużych ilościach w glebach żelazokrzemianowych i glinokrzemianowych.
Część mineralna zawiera minerały pierwotne i wtórne. Pierwotne przeważają w piaszczystych i piaszczystych glinach, w gliniastych - oba, w gliniastych - wtórne.
Ziemia zawiera również sole mineralne: węglany, siarczany, fosforany, azotany i chlorki różnych pierwiastków. Są rozpuszczalne w wodzie, w glebach zasolonych ich ilość jest większa niż w zwykłych. Istnieją również nierozpuszczalne lub trudno rozpuszczalne sole. Ich głównym źródłem są również górskie skały glebotwórcze.
Organiczny
Znajduje się w powierzchniowej warstwie ziemi. Są to pozostałości materii organicznej (tkanki roślinne i zwierzęce, które częściowo zachowały swoją strukturę i kształt), które przedostały się do ziemi, występują w postaci związków organicznych lub organiczno-mineralnych. Humus należy również do części składowych tej części gleby. Humus jest wynikiem procesu powstawania związków zawierających azot, które mają złożoną budowę.
Próchnica to żyzna część gleby, składa się z kwasów huminowych i fulwowych oraz ich soli. Kwasy huminowe są słabo rozpuszczalne w wodzie, mają kolor czarny lub ciemnobrązowy. Kwasy fulwowe dobrze rozpuszczają się w wodzie, nadają glebie żółtawy kolor i biorą udział w procesie glebotwórczym bielic. Humus zawiera również substancje niespecyficzne: białka, aminokwasy, węglowodany, monosacharydy, peptydy, puryny, żywice, lipidy, ligninę, kwasy organiczne i garbniki, aldehydy, alkohole.
Z jakich innych warstw składa się gleba?
Płynna część gleby jest reprezentowana przez roztwór glebowy, jest najbardziej aktywna i mobilna. Z niej rośliny pobierają wodę i rozpuszczone w niej składniki odżywcze. Skład i stężenie roztworu glebowego zmienia się w zależności od procesów fizykochemicznych i biologicznych zachodzących w glebie. Powietrze jest obecne w porach; ma więcej dwutlenku węgla i mniej tlenu niż powietrze atmosferyczne. Jego skład jest również zmienny i zależy od wymiany gazowej między glebą a atmosferą.
Wszystkie składniki gleby są ze sobą połączone i wzajemnie na siebie wpływają, ustala się między nimi ruchoma równowaga. Wnikanie soli do roztworu glebowego uzależnione jest od wietrzenia i niszczenia składników mineralnych, przemiany pozostałości organicznych oraz wnikania nawozów mineralnych z zewnątrz. Z diagramu profilu gleby wynika, że składa się ona z kilku warstw, w górnej jest więcej wilgoci i powietrza niż w dolnej.
Jak powstaje?
Tworzenie gleby to długi proces, trwa nieprzerwanie. Minerały powstają ze skał, które stopniowo ulegają zniszczeniu pod wpływem wody, powietrza, ciepła, mikroorganizmów. Wszystkie te składniki same w sobie są częścią gleby.
Głównym źródłem materii organicznej są rośliny i ich pozostałości, które są przetwarzane przez bakterie. Owady, robaki, małe zwierzęta żyjące w glebie biorą czynny udział w tworzeniu gleby. Przetwarzają cząstki materii organicznej, mieszają je z ziemią, rozluźniają ją.
Różne rodzaje gleb różnią się strukturą, właściwościami fizycznymi, zawartością próchnicy i składników odżywczych, co decyduje o ich żyzności.
Rola mikroorganizmów w tworzeniu gleby
Bakterie, grzyby i inni przedstawiciele mikroorganizmów pełnią ważną funkcję - regulują przemianę materii, przetwarzają cząstki roślinne na mineralne.Powstaje w wyniku reakcji tlenowych lub beztlenowych. W pierwszym przypadku materia organiczna jest całkowicie przekształcana w proste substancje: sole, dwutlenek węgla, wodę. W drugim następuje niecałkowity rozkład materii organicznej z utworzeniem alkoholi i kwasów.
Opinia eksperta
Oba procesy mogą zachodzić jednocześnie, ale w różnych typach gleb przeważa jeden lub drugi. Rodzaje bakterii i wywoływane przez nie reakcje zależą od właściwości fizycznych gleby: procesy tlenowe przeważają w glebach ciepłych i umiarkowanie wilgotnych, a procesy beztlenowe w glebach zimnych i podmokłych.
Co oznacza termin „żyzna gleba”?
Za żyzne gleby uważa się takie, które zaspokajają potrzeby roślin w wodzie, cieple, powietrzu i składnikach pokarmowych w potrzebnej im ilości. Powinny być lekkie w składzie, luźne, dobrze ocieplane, oddychające, zawierać składniki odżywcze i substancje znajdujące się w górnym horyzoncie.
Wszystkie procesy zachodzące w glebie są ze sobą powiązane. Jeśli coś jest zepsute, wpływa to na cały system. Pogorszenie stanu ziemi pociąga za sobą pogorszenie kondycji roślin, spadek wydajności. Aby określić płodność, należy zwrócić uwagę na skład chemiczny, kwasowość, przepuszczalność powietrza i wilgoci.
Skład gleby wpływa na jej właściwości, głównymi składnikami są część mineralna, organiczna, płynna i powietrzna. Mikroorganizmy i małe zwierzęta glebowe odgrywają ważną rolę w tworzeniu gleby.